Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đăng đàn trong 90 phút để làm rõ thêm các vấn đề liên quan mà các thành viên Chính phủ đã trả lời, đồng thời cũng sẽ trực tiếp trả lời các chất vấn của đại biểu Quốc hội. Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời chất vấn trước Quốc hội. Tuy nhiên đây cũng là thông lệ từ các nhiệm kỳ trước. Ở kỳ họp cuối năm, Thủ tướng sẽ là thành viên Chính phủ cuối cùng đăng đàn trước khi kết thúc hoạt động chất vấn của kỳ họp.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn đang có những diễn biến phức tạp, khó lường; trong khi cả nước đang từng bước hoạt động trở lại ổn định trong trạng thái bình thường mới, việc người đứng đầu Chính phủ đăng đàn được cử tri cả nước rất trông đợi, hy vọng sẽ làm rõ những băn khoăn, mong mỏi của người dân.

Chính phủ sẽ rà soát, đánh giá lại các chính sách hỗ trợ người dân

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (đoàn Quảng Ninh) cho rằng, các chính sách hỗ trợ người dân vừa qua còn nhiều bất cập đồng thời chất vấn Thủ tướng "Giải pháp nào để khắc phục tình trạng này và sắp tới chúng ta có thêm chính sách nào hay không?".

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ thời gian qua là "rất tích cực", nhất là sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 30, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho Chính phủ và các cơ quan liên quan đề xuất các chính sách chủ động theo thẩm quyền. Nhưng, đúng như ý kiến của đại biểu, Thủ tướng thẳng thắn thừa nhận "còn nhiều bất cập".

Theo đó, thời gian tới, Chính phủ và các đơn vị liên quan sẽ rà soát, đánh giá lại các chính sách vừa rồi. "Cái gì được, chưa được, phải xác định nguyên nhân từ đâu. Trên cơ sở đó chúng ta rà soát đối tượng, phạm vi, mức độ, từ đó làm căn cứ định ra chính sách hỗ trợ phù hợp, hiệu quả, tránh trục lợi chính sách, bỏ sót" - Thủ tướng nói.

Giải ngân đầu tư công chậm trễ chủ yếu do con người

Trả lời chất vấn của đại biểu Vương Thị Hương ( đoàn Hà Giang) về giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng trong thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đây là vấn đề lớn. Hạ tầng ở đây bao gồm hạ tầng cứng, hạ tầng mềm, hạ tầng kinh tế - xã hội như hạ tầng y tế, hạ tầng giáo dục và gần đây là hạ tầng về chống biến đổi khí hậu. Đó là những vấn đề liên quan đến hạ tầng đặt ra cho đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Về giải pháp để phát triển hạ tầng, trước hết cần phải tổng kết, rà soát lại công tác triển khai, thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước thời gian vừa qua xem đã làm được gì, chưa làm được gì, nguyên nhân khách quan, chủ quan ở đâu, để trên cơ sở đó xây dựng chiến lược quy hoạch phát triển hạ tầng cho phù hợp. Và quy hoạch này phải gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, gắn với chủ trương, đường lối của Đảng đã được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra.

Thứ nhất là phải hoàn thiện thể chế, các quy định, quy trình liên quan đến phát triển hạ tầng xem còn gì vướng mắc, còn gì cần phải bổ sung, hoàn thiện để có hành lang pháp lý đủ mạnh, đủ điều kiện để phát triển hạ tầng. Điều gì thuộc cầm quyền của chính quyền địa phương thì chính quyền địa phương, phần nào thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì Chính phủ phải lo. Còn những vấn đề vượt thẩm quyền thì Chính phủ cũng phải đề xuất với các cấp có thẩm quyền và Quốc hội để ban hành đầy đủ, từng bước hoàn thiện thể chế.

Vấn đề thứ hai cần phải phân tích tại sao giải ngân đầu tư công chậm trễ, nguyên nhân từ đâu? Câu chuyện này có nguyên nhân của Trung ương và của địa phương chứ không phải chỉ nguyên nhân đến từ một phía. Thế nhưng nguyên nhân, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ yếu là do con người, vì vậy phải tiếp tục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong phát triển hạ tầng.

Thứ ba là nguồn vốn, thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện để huy động mọi nguồn lực đầu tư cả phát triển hạ tầng, bao gồm cả nguồn lực nhà nước, nguồn lực của tư nhân, lấy nguồn lực của Nhà nước làm "vốn mồi" dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội để tập trung cho đầu tư hạ tầng.

Thứ tư, tiếp tục đưa công nghệ vào phát triển hạ tầng nhằm đáp ứng các yêu cầu với mục tiêu nâng cao chất lượng, giảm giá thành.

Vấn đề thứ năm cần phải tính đến chính là nhiệm vụ, giải pháp quản trị để làm sao không lãng phí, chống tiêu cực, công khai, minh bạch trong quá trình phát triển hạ tầng.

Dịch bệnh cũng làm bộc lộ yếu kém trong hệ thống y tế dự phòng và tuyến y tế cơ sở

Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) đặt vấn đề, đến nay tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát nhưng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Nước ta đã chuyển sang thích ứng linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. Đây là cách làm đúng, bước đầu có hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế. Đề nghị Thủ tướng cho biết chương trình hành động ứng phó với dịch Covid-19 trong thời gian tới là gì?

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời, dịch bệnh Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến Việt Nam mà trên toàn thế giới. Vừa qua, sau hai năm thực hiện chống dịch, Việt Nam đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm. "Chúng ta có trả giá, có cái chưa được, qua chống dịch đã rút được nhiều kinh nghiệm và dần thích ứng, hiểu được dịch bệnh này", Thủ tướng nói.

Từ đó Chính phủ đã đưa ra được các trụ cột để phòng chống dịch, như: Cách ly nhanh chóng, hẹp nhất, nhanh nhất có thể; về xét nghiệm, virus nhìn không thấy, nếm không được, ngửi không được, nên phải xét nghiệm trên cơ sở đảm bảo khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, an toàn; về điều trị thì phải từ sớm, từ xa, từ cơ sở để ngăn chặn bệnh nhân chuyển nặng, giảm tử vong.

Trên cơ sở 3 trụ cột này, Chính phủ đã hình thành công thức chống dịch, đầu tiên là 5K, rồi 5K + vaccine, sau đó cộng thêm thuốc điều trị, công nghệ và đề cao ý thức người dân...

Theo Thủ tướng, "chúng ta đã tạm hình thành lý thuyết chống dịch". Ông  nói, vừa qua ông ra nước ngoài, lãnh đạo các nước cũng có trao đổi về vấn đề này và thấy quá trình chống dịch dù chưa tổng kết "nhưng có bài bản". "Trên cơ sở đó, chúng ta mạnh dạn và tự tin mở cửa", Thủ tướng nói.

Thủ tướng nói, dịch bệnh cũng làm bộc lộ yếu kém trong hệ thống y tế dự phòng và tuyến y tế cơ sở nên cần phải củng cố.

"Vấn đề quan trọng nhất, lo nhất là nguồn nhân lực. Chúng ta có thể dành tiền mua trang thiết bị có thể nhanh, sớm được nhưng đào tạo nguồn nhân lực ngành y phải mất nhiều năm. Vì vậy, sắp tới cần tập trung cho đào tạo nhân lực. Đồng thời có chính sách thu hút nguồn nhân lực được đào tạo này xuống cơ sở", Thủ tướng nói.

Trước khi trả lời chất vấn, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội, đồng bào, cử tri cả nước đã cơ bản đồng tình và quan tâm, đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc, trách nhiệm về các báo cáo của Chính phủ, nhất là kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, dự kiến kế hoạch phát triển KTXH năm 2022 và chia sẻ, cảm thông sâu sắc, đồng tình ủng hộ công tác phòng, chống đại dịch COVID-19.

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ luôn lắng nghe, nghiêm túc tiếp thu ý kiến trên cơ sở đó yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương tập trung xử lý, giải quyết, nhất là những khó khăn, vướng mắc và các vấn đề thực tiễn đặt ra trên các lĩnh vực để vừa thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, vừa tạo thuận lợi thúc đẩy phục hồi và phát triển KTXH.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã báo cáo, giải trình một số vấn đề được đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri quan tâm, thảo luận, chất vấn về tình hình KTXH, quốc phòng, an ninh, đối ngoại thời điểm hiện nay.

Theo đó, trong tháng 10 và những ngày đầu tháng 11, các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là đổi mới về tư duy, phương pháp và cách thức tổ chức phòng, chống dịch theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, đồng thời tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thực hiện lộ trình từng bước mở cửa nền kinh tế; nhờ đó tình hình KTXH tháng 10 chuyển biến tích cực và có nhiều điểm khởi sắc so với tháng trước.

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát. Công tác bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống người dân tiếp tục được các cấp, các ngành, các địa phương chú trọng. Tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và có những chuyển biến tích cực, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.

Tuy nhiên, còn rất nhiều khó khăn, thách thức cả trước mắt và lâu dài. Tình hình kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng. Sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực còn rất khó khăn, tình trạng thiếu lao động cục bộ và đứt gãy một số chuỗi sản xuất, cung ứng cần sự nỗ lực rất lớn để khắc phục. Lao động, việc làm, đời sống tinh thần, vật chất của một bộ phận người dân tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề.

Trong những tháng cuối năm 2021, Chính phủ tập trung chỉ đạo tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra theo các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đang khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch và Chương trình phục hồi và phát triển KTXH. Đặc biệt là đẩy nhanh tốc độ bao phủ tiêm vaccine trên toàn quốc; chủ động chuẩn bị thuốc điều trị; tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh để phát triển KTXH.

Tiếp tục thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh; cơ bản không để cản trở, ách tắc trong vận chuyển hành khách, lưu thông hàng hóa; nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu kế hoạch năm 2021 và tạo thuận lợi cho triển khai thực hiện kế hoạch năm 2022 và những năm tiếp theo.

Về định hướng chiến lược tổng thể phòng, chống dịch COVID-19, Thủ tướng đã chỉ rõ 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trong đó, chuyển đổi tư duy, phương pháp, biện pháp, tổ chức thực hiện từ quản lý không COVID-19 sang quản lý rủi ro, giảm thiểu tử vong; thực hiện tốt Nghị quyết số 128/NQ-CP quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”; kịp thời nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa phù hợp; bảo đảm sự chỉ đạo nhất quán, tập trung, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.

Tập trung thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch được đúc rút trong thời gian vừa qua. Tuyệt đối không lơ là, chủ quan. Tập trung bố trí nguồn lực và có kế hoạch cụ thể để nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở từ nay đến hết năm 2022. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chiến lược vaccine đầy đủ, nhanh nhất để tiêm sớm nhất cho người dân; phấn đấu đến hết năm 2021 tiêm 2 mũi đạt tỷ lệ bao phủ 100% cho các đối tượng cần thiết theo quy định.

Rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách huy động nguồn lực cho phòng, chống dịch, thúc đẩy xã hội hóa, kết hợp công tư; tiếp tục đổi mới công tác đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch và có chính sách đặc thù phù hợp cho cán bộ, nhân viên y tế và các lực lượng tuyến đầu phòng, chống dịch.

Tiếp tục phát huy vai trò trung tâm, chủ thể của người dân, doanh nghiệp trong chủ động tổ chức phòng, chống dịch và sản xuất kinh doanh, bảo đảm giao thông vận tải, lưu thông hàng hóa, không để xảy ra ách tắc cục bộ.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, góp phần tạo đồng thuận, củng cố niềm tin cho Nhân dân trong phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KTXH.

Về bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành khẩn trương khắc phục bằng được những hạn chế, bất cập; tiếp tục rà soát, thực hiện đồng bộ các giải pháp để hỗ trợ kịp thời, hiệu quả, thiết thực cho người dân gặp khó khăn, đặc biệt là các cháu bị mồ côi do dịch COVID-19; củng cố hệ thống an sinh xã hội dựa trên 3 trụ cột chính là phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục rủi ro.

Về các chính sách, giải pháp hỗ trợ phục hồi và phát triển KTXH gắn với thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19 trong thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương phát huy tinh thần tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo; tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, triển khai thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển KTXH sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt; trong đó đặc biệt chú trọng phục hồi các chuỗi sản xuất, cung ứng, bảo đảm lưu thông hàng hóa, lao động an toàn, thông suốt; khắc phục nhanh những bất cập, vướng mắc; hỗ trợ kịp thời, thiết thực, hiệu quả người dân, doanh nghiệp.

Về các giải pháp phục hồi thị trường lao động, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, người lao động thực hiện mọi biện pháp cần thiết để trước mắt, bảo đảm thu hút đủ nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh trên địa bàn, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao trong thời gian sớm nhất gắn với bảo đảm an toàn dịch bệnh.

Ngoài các giải pháp trước mắt, Thủ tướng cũng yêu cầu về lâu dài, triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phục hồi và phát triển thị trường lao động. Đẩy mạnh, xây dựng, phát triển nhà ở cho người lao động, công nhân, nhất là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế.  

Về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phát triển kết cấu hạ tầng chiến lược Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân, thúc đẩy triển khai đúng quy trình, quy định, bảo đảm kịp thời, tránh tiêu cực, lãng phí...; không vì tiến độ mà bỏ qua quy trình, thủ tục cần thiết, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công. Tháo gỡ ngay vướng mắc trong việc đền bù, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu... Rà soát, kiên quyết điều chuyển vốn, không để tình trạng dàn trải, lãng phí. Đẩy nhanh triển khai các dự án hạ tầng trọng điểm.

Về phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi từ nay đến cuối năm 2021, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan khẩn trương xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình; xác định phương án và thực hiện phân bổ vốn NSNN năm 2021, năm 2022. Ngay trong năm 2021, ban hành đủ các quy định, hướng dẫn cụ thể về cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện, chính sách tín dụng ưu đãi và nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn NSNN để làm cơ sở thực hiện Chương trình. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách liên quan trên các lĩnh vực, bảo đảm sự tích hợp, thống nhất với các nội dung của Chương trình.

Về vấn đề dạy và học trong bối cảnh dịch bệnh, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Y tế khẩn trương xây dựng kế hoạch với lộ trình và phương án cụ thể để từng bước mở cửa lại trường học trong năm 2021. Với quan điểm bảo đảm tổ chức dạy và học an toàn, chất lượng, phù hợp tình hình dịch bệnh, Chính phủ tập trung chỉ đạo nghiên cứu, đẩy nhanh tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ em. Huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ trang thiết bị cho học sinh, đặc biệt là vùng khó khăn.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định: "Với tinh thần nỗ lực phấn đấu hết sức mình phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, Chính phủ rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, sự hỗ trợ, giám sát, đồng hành của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước để tiếp tục thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn các nhiệm vụ, trọng trách được Đảng, Quốc hội và nhân dân giao phó. Phát huy truyền thống kiên cường, nỗ lực vượt khó của dân tộc, càng trong khó khăn, thử thách thì càng phải bình tĩnh, sáng suốt, không ngừng đổi mới sáng tạo, tích cực, chủ động nắm bắt, dự báo tình hình và xử lý linh hoạt, kịp thời, hiệu quả những vấn đề thực tiễn đặt ra.

Trong lúc khó khăn nhất của dịch bệnh, chúng ta luôn có niềm tin chiến thắng, niềm tin ấy được thắp sáng bởi tinh thần đã đoàn kết thì đoàn kết hơn nữa, đã thống nhất thì thống nhất hơn nữa trong nhận thức và hành động. Niềm tin ấy là động lực, là quyết tâm, là trách nhiệm của mỗi chúng ta để thực hiện thành công chủ trương vừa phòng chống dịch bệnh hiệu quả vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

Trước đó, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành chất vấn nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực kế hoạch và đầu tư đối với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. 

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ có thêm 85 phút để tiếp tục trả lời chất vấn về Giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế trong bối cảnh tình hình mới; các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh để phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh. Công tác chuẩn bị đầu tư, việc phân bổ, giao kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2021-2025 và kế hoạch năm 2021; giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công và các dự án trọng điểm quốc gia. Tiến độ thực hiện các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi đầu tư phát triển.

Xác định tỷ lệ nợ công, bội chi, lạm phát cho từng kịch bản

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Cao Sơn (đoàn Hòa Bình), Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Bộ đã xây dựng hai kịch bản cho kinh tế, có hoặc không có chương trình phục hồi, từ đó xác định các tỷ lệ về mức nợ công, bội chi, lạm phát cho từng kịch bản.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang cùng Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước tính toán sử dụng các công cụ chính sách tài khóa, tiền tệ thế nào cho phù hợp, dựa trên đánh giá khả năng hấp thụ kinh tế và thu xếp nguồn vốn.

Trong đó, Bộ trưởng cho biết, quan điểm trong xây dựng chính sách là mạnh dạn hơn để phục hồi và phát triển kinh tế, vừa duy trì tăng trưởng, tăng GDP, tăng thu ngân sách, tạo nhiều việc làm nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn nợ công, bội chi ngân sách. Công cụ quan trọng nhất, theo Bộ trưởng, là theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, nợ xấu, điều hành linh hoạt cung tiền, đảm bảo nguồn cung nguyên vật liệu, đảm bảo hiệu quả mang tính dẫn dắt nguồn vốn ngoài Nhà nước cùng tham gia.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) về chiến lược đầu tư trên bình diện cả nước để hạn chế căn cơ các làn sóng di cư trong tương lai, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, phải nhìn nhận vấn đề này một cách đầy đủ hơn, phải coi đây là vấn đề lớn liên quan đến kinh tế - xã hội, an ninh trật tự và là vấn đề chưa có tiền lệ nên chưa có nhiều kinh nghiệm để ứng phó. Đây là nhu cầu khách quan, nhưng về chủ quan, phải nâng cao khả năng dự báo, ứng phó, xử lý tình huống để rút ra các bài học thực tiễn để chống dịch tốt hơn.

Khi quy hoạch tốt về đầu tư; về cơ chế chính sách; về xây dựng thị trường lao động để đảm bảo định hướng phát triển cân bằng, hài hòa giữa các vùng, miền và địa phương để giảm bớt hiện tượng này trong tương lai. Khi đó, vấn đề cung cầu lao động sẽ được dịch chuyển một cách hợp lý và phát triển giữa các vùng, miền thì việc di chuyển về quê sẽ giảm đi.

Xây dựng chính sách theo hướng mở để có thể điều chỉnh một cách linh hoạt

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đặt câu hỏi về  cách tiếp cận xây dựng biện pháp khôi phục kinh doanh khi doanh nghiệp đang gặp khó khăn, như nguồn vốn đứt đoạn, nguồn cung lao động thiếu, chuỗi cung ứng đứt gãy. Vậy, Chính phủ phải có giải pháp vừa tổng thể, vừa ưu tiên trong khi ngân sách còn khó khăn?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết có 7 cách tiếp cận. 

Thứ nhất, sẽ tiếp cận theo diễn biến của tình hình dịch bệnh, tiến độ tiêm vaccine và khả năng cung ứng thuốc điều trị khi chuyển sang trạng thái bình thường mới, đó là thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả. Từ đó, sẽ chủ động xây dựng các phương án và kịch bản ứng phó.

Thứ hai, xây dựng chính sách theo hướng mở để có thể điều chỉnh một cách linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thực tế của các đối tượng cần hỗ trợ trong từng thời gian cụ thể.

Thứ ba, phải vừa hỗ trợ phục hồi nhanh trong ngắn hạn nhưng vừa kết hợp lồng ghép với các chiến lược và kế hoạch 5 năm trong dài hạn.

Thứ tư, các chính sách bảo đảm các mục tiêu cao nhất, phải ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế như an toàn quốc gia về hoạt động, ổn định các tổ chức tín dụng, các chỉ tiêu về nợ công, bội chi, lạm phát… và phải đảm bảo các mục tiêu.

Thứ năm, các chính sách này phải hướng tới tác động cả về phía cung và phía cầu, cả về kinh tế lẫn an sinh xã hội, lao động, việc làm và phải có trọng tâm, trọng điểm.

Thứ sáu, phải phù hợp với khả năng huy động và trả nợ.

Cuối cùng, phải có một nhóm nhiệm vụ, giải pháp để kiểm soát, giám sát chặt chẽ, đảm bảo hiệu quả và phải đạt được mục tiêu đã đề ra trong chương trình. 

Nới bao nhiêu trần nợ công để phục hồi kinh tế?

Đại biểu Nguyễn Lâm Hiền (đoàn Lâm Đồng) tranh luận với Bộ trưởng về việc chấp nhận vượt trần ngân sách, tăng nợ công để có gói cứu trợ đủ lớn. Đại biểu Nguyễn Lâm Hiển cho biết, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, để hỗ trợ an sinh xã hội và phục hồi nền kinh tế sau đại dịch cần gói hỗ trợ đủ lớn, đặc biệt là gói tiền mặt tương đương 3-4% GDP. Nếu làm như vậy sẽ tăng nợ công, tăng bội chi, nợ Chính phủ. Còn nếu không có các giải pháp đủ lớn, nền kinh tế sẽ chậm phục hồi, lỗi nhịp so với sự phát triển của các nước, kèm theo nhiều hệ lụy tiêu cực.

Vậy “chúng ta chấp nhận vượt trần ngân sách, tăng nợ công hay hỗ trợ không đủ lớn, không đủ liều?", đại biểu nêu câu hỏi.

Đại biểu Hiền cho biết, trong Báo cáo kinh tế - xã hội của Chính phủ thì không thể hiện rõ kế hoạch tổng thể, tổng mức chi cho các gói hỗ trợ về tài khóa và tiền tệ để phục hồi nền kinh tế. Do đó, cần có kế hoạch tổng thể, thống kê, tổng hợp, dự báo các gói hỗ trợ từ ngân sách bao gồm cả tài khóa, tiền tệ, nguồn lực khác, trong đó có dự tính nguồn lực của toàn xã hội. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để xây dựng kế hoạch tổng thể, xác định đầy đủ nguồn lực làm cơ sở hoạch định và điều hành kinh tế vĩ mô một cách chính xác và hiệu quả hơn.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, nếu hỗ trợ tiền mặt, cấp tiền cho người dân thì nguy cơ lớn sẽ rủi ro làm tăng lạm phát. Quan điểm là ủng hộ nới bội chi và nợ công trong khoảng kiểm soát được. Vì nếu không nới bội chi và nợ công sẽ khó tăng trưởng. Nếu không tăng trưởng thì khó đạt mục tiêu 5 năm, chiến lược 10 năm và khát vọng đến năm 2045 là nước phát triển.

"Vậy nới thì nới bao nhiêu. 1% hay 2%? Nới ra rồi huy động bằng cách nào? Huy động được rồi thì sử dụng vào đâu để hiệu quả", Bộ trưởng Dũng nói.

Bộ Kế hoạch Đầu tư đã xây dựng kịch bản rồi nhưng "xin phép chưa báo cáo dịp này" mà cần tính toán thận trọng, kỹ lưỡng, báo cáo cấp có thẩm quyền trước khi báo cáo với Quốc hội. Tất cả vấn đề này đang được các Bộ ngành tính toán" - Bộ trưởng Dũng trả lời.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn TP. Hà Nội) chất vấn 3 vấn đề: Thứ nhất, môi trường đầu tư kinh doanh chưa thực sự thông thoáng, minh bạch. Thứ hai, chưa tạo được đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực phát triển. Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ trưởng về hai vấn đề nêu trên và giải pháp khắc phục trong thời gian tới? Thứ ba, thể chế phát triển điều phối kinh tế vùng chưa được quan tâm và chậm được cụ thể hóa bằng pháp luật nên liên kết vùng còn lỏng lẻo. Đại biểu gửi đến Thủ tướng Chính phủ để làm rõ giải pháp khắc phục vấn đề này trong thời gian tới?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đúng là môi trường đầu tư kinh doanh có rất nhiều vấn đề. Chúng ta đã có bước tiến quan trọng được cộng đồng trong nước, quốc tế đánh giá cao, các thang hạng, thăng bậc của chúng ta trên các bảng xếp hạng quốc tế liên tục tăng cao trong những năm qua, có Nghị quyết 02 trước đây, bây giờ là Nghị quyết 19 về cải cách thủ tục hành chính, môi trường đầu tư và nâng cao sức cạnh tranh nền kinh tế. Bộ trưởng cho rằng, với đầy đủ hệ thống giải pháp và tổ chức triển khai thực hiện mang lại kết quả tích cực. Tuy nhiên còn có những vấn đề cần rà soát, điều chỉnh để có môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, an toàn hơn, hấp dẫn cho nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài, nhất là hệ thống pháp luật. Các thủ tục hành chính, điều kiện đất đai, mặt bằng, hạ tầng, nhân lực, thái độ thân thiện các địa phương với các nhà đầu tư, nếu không tốt thì môi trường đầu tư không tốt thì họ sẽ đi địa phương khác hoặc là đi nước khác. Bộ trưởng nhấn mạnh, cần tăng cường công tác này hơn trong thời gian tới.

Về huy động và sử dụng nguồn lực đất nước có nhân lực, vật lực và tài lực, đã có nhiều kết quả tốt huy động nguồn lực này cho phát triển đất nước nhưng vẫn còn có những khiếm khuyết, lãng phí, thất thoát, chưa hiệu quả… Điều này đã xác định trong chiến lược 10 năm, kế hoạch 5 năm, để huy động được trong dân, phân bổ, sử dụng hiệu quả phục vụ phát triển đất nước.

Về liên kết vùng, đây là vấn đề quan trọng nhưng chưa làm được bao nhiêu vì chúng ta không có thể chế vùng, ngân sách vùng, cơ chế điều phối để liên kết vùng. Thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục nghiên cứu để từ quy hoạch vùng, cơ chế liên kết, điều phối trong phát triển vùng, rồi có các đầu tư tham mưu cho Chính phủ đầu tư cho công trình mang tính liên vùng thì khi đó liên kết vùng mới thực sự hiệu quả và có ý nghĩa.

Trước đó, trong phiên chất vấn chiều 11/11, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã trả lời nhiều nội dung về phục hồi và phát triển kinh tế trong bối cảnh mới, như vấn đề triển khai các gói hỗ trợ, cơ sở để đặt ra chỉ tiêu kinh tế-xã hội năm 2022, chương trình đầu tư công có làm tăng bội chi, hay các giải pháp ưu tiên cho các tỉnh, địa phương có điều kiện phát triển tốt hơn./.

Theo Vũ Khuyên/VOV